دکتر بخشی: رونق اقتصادی تنها با حمایت صنعت از پژوهشگران و تولیدات داخلی امکان پذیر است.

معرفی فعالیت های دفترخدمات فناوری جداساز لرزه ای شریف

از مهمترین مسائلی که در طراحی سازه ها همواره ذهن مهندسان سازه و زلزله را به خود مشغول ساخته، طراحی سازه ها به گونه ای باشد که در مقابل بارهای زلزله، مقاومت بیشتری را از خود نشان دهند. هنگام وقوع زمین لرزه، حرکت قوی زمین، نیروهای افقی شدیدی را به سازه ها وارد می کند که در مواردی موجب تخریب و فروریزش آنها می شود. امروزه دو رویکرد برای بهسازی ساختمان در برابر بارهای لرزه ای وجود دارد: یکی ساخت ساختمان های بسیار مقاوم که در آن اعضا در مقابل بارهای لرزه ای دوام بیاورند و در رویکرد دوم با استفاده از جداساز، از ورود نیروها و انرژی لرزه ای به سازه ها جلوگیری می شود. بهره گیری از فناوری جداسازهای لرزه ای، مناسب ترین شیوه برای ارتقای ایمنی لرزه ای ساختمان های با اهمیت بالا به شمار می آید. دانشگاه صنعتی شریف به عنوان یکی از دانشگاه های شاخص، همواره در حوزه پژوهش پیشگام بوده است و با تحقیقات خود گام های مهمی در راستای اهداف ملی و کمک به رفع مشکلات جامعه برداشته است.
در همین راستا خبرنگار روابط عمومی دانشگاه در گفتگویی با دکتر علی بخشی مدیر مرکز خدمات فناوری جداساز لرزه ای شریف، دانشیار دانشکده ی مهندسی عمران، رئیس مرکز تحقیقات مهندسی زلزله و مدیر آزمایشگاه پیشرفته شبیه ساز زلزله (میز لرزان)،  به معرفی فعالیت های این واحد فناور پرداخته که در ادامه خواهید خواند.

مدیر دفتر خدمات فناوری جداساز لرزه ای شریف در خصوص تاریخچه تاسیس این واحد فناور می گوید: دفتر خدمات فناوری جداساز لرزه ای شریف فعالیت خود را از سال 1393 با حضور جمعی از دانشجویان تحصیلات تکمیلی و اساتید دانشگاه صنعتی شریف در مجتمع خدمات و فناوری دانشگاه آغاز کرده است. تحقیقات در حوزه جداساز لرزه ای از سال 1383 آغاز و در سال 1393 به نتیجه رسیده است، در حقیقت آغاز به کار این واحد فناور در مجتمع خدمات و فناوری پس از موفقیت در خصوص طراحی و تولید جداساز لرزه ای برای اولین بار در کشور انجام شده است. لازم به ذکر است که در فرایند تولید همکاری علمی آقای مهندس وحید ولادوست و شرکت شایان پلیمر، نقش موثری داشته اند.
وی افزود: در ساخت جداساز لرزه ای به جای مهندسی معکوس و بررسی نمونه های خارجی، دانشجویان و اساتید فعال در این مرکز با توجه به تحقیقات گسترده و به روز دیگر پژوهشگران، تحقیقات خود را متمرکز بر روی نوع خاصی از جداسازها با عنوان جداساز های لاستیکی با میرایی بالا کرده اند.

مدیر دفترخدمات فناوری جداساز لرزه ای در رابطه با کاربرد جداساز لاستیکی با میرایی بالا گفت: این جداسازها به لحاظ اقتصادی نیازی به میراگرهای دیگر ندارند و کاربرد آنها بسیار گسترده می باشد و در عموم سازه ها به خصوص ساختمان های حیاتی و بااهمیت مثل بیمارستان ها، مراکز امداد و نجات، مدارس، مراکز مخابراتی، پالایشگاه ها، مراکز پتروشیمی و نیروگاهی قابل استفاده می باشد. در مراکز مذکور ساختمان هایی با عنوان اتاق کنترل و فرمان وجود دارد که به هنگام زلزله و پس از آن باید بدون آسیب، قادر به ادامه کارایی خود باشند. در بحث زلزله چند سطح عملکرد و ایمنی وجود دارد که بالاترین آن عملکرد بدون وقفه است. به عنوان مثال در بیمارستان انتظار می رود هنگام زلزله هیچ گونه مشکلی در روند ارائه خدمات بروز نکند و علاوه بر آن امکان خدمت رسانی پس از زلزله نیز فراهم باشد. این سطح ایمنی را عملکرد بدون وقفه می خوانیم. دستیابی به این سطح از عملکرد با توجه به محدودیت مصالح متداول، بهره گیری از فناوریهای نوین را اجنتاب ناپذیر می سازد. در ژاپن از حدود سال 1988 میلادی، در آئین نامه طراحی بیمارستان ها، استفاده از این فناوری اجباری شده است و با وجود رخداد زلزله های متعدد با بزرگای 6 ریشتر و قویتر، اغلب بیمارستان های مجهز به جداساز لرزه ای در هنگام وقوع زلزله عملکرد بدون وقفه داشته اند.
مدیر مرکز جداساز لرزه ای شریف یکی دیگر از کاربردهای جداسازها را در پل ها به عنوان مهمترین سازه شبکه حمل و نقل خواند. در بسیاری از کشور های لرزه خیز دنیا، پل ها را عضو اصلی شریان های حیاتی می دانند و به همین دلیل پل ها را نیز به جداساز لرزه ای مجهز می کنند. در دنیا کشورهای زیادی از جمله ژاپن، چین، نیوزیلند، آمریکا و ترکیه از این فناوری در پلها بهره گرفته اند.

استفاده از فیبر پلی آمید برای اولین بار در دنیا در دفتر فناوری جداساز لرزه ای شریف

دکتر بخشی خاطر نشان کرد: تحقیقات و فعالیت های منحصر به فرد در این واحد فناور متمرکز بر ساخت جداسازهای لرزه ای لاستیکی با میرایی بالا انجام می گیرد. در دنیا برای ورق های تقویت جداسازها که به صورت افقی در میان آنها قرار می گیرد غالباً از فولاد استفاده می شود. پژوهشگران و محققان در دفتر جداساز لزره ای شریف مواد مختلفی را آزمایش کرده اند، فیبر کربن و فیبر کولار متریال های مدرنی هستند که می توانند به جای فولاد در جداسازها استفاده شوند. وی در این خصوص افزود: از لحاظ هزینه، فولاد قیمت مناسب تری دارد ولی از نظر کیفیت و مقاومت، مواد مدرن خواص ویژه و مقاومت بالاتری دارند که می توانند به جای فولاد قرار بگیرند و تعادل سود و هزینه را به نفع مصرف کننده برقرار کنند. در واقع نمونه داخلی این محصول با یک دوم قیمت نمونه خارجی قابل ارائه در بازار می باشد. در این میان بخشی از تحقیقات در دفتر خدمات فناوری استفاده از فیبرهای مختلف علاوه بر فیبر کربن بود. استفاده از فیبر پلی آمید برای اولین بار در دنیا حاصل تحقیقات در دفتر خدمات فناوری جداساز لرزه ای شریف می باشد که در آن محاسنی از جمله افزایش بحث میرایی وجود دارد.
دانشیار دانشکده ی مهندسی عمران در خصوص فعالیت های شاخص این واحد فناور گفت: همکاری با شرکت ارتباطات زیرساخت و مراکز نیروگاه ها از جمله فعالیت های شاخص مرکز خدمات فناوری جداساز لرزه ای شریف می باشد. در این حوزه، تحقیقات بر روی تجهیزات مخابراتی و همچنین ترانسفورماتورها انجام می گیرد. از آنجایی که ترانسفورماتورها در سیستم انتقال برق نقش بسیار کلیدی دارند و تجربه زلزله های گذشته آنها را آسیب پذیر نشان می دهند، تا کنون آزمایش بر روی ترانسفورماتورها در نیروگاه اصفهان در شهر اصفهان انجام گرفته است. جداساز مناسب نیز طراحی و آزمایش شده، و به زودی با عقد قرارداد امکان نصب و بهربرداری میسر میشود.
دانشیار دانشکده ی مهندسی عمران دانشگاه صنعتی شریف در ادامه به قرارداد جاری با شرکت مخابرات ایران اشاره کرد و گفت: از آنجایی که وجود کوچکترین وقفه در تجهیزات مخابراتی، باعث اختلال و قطع احتمالی چند ساعته در ارتباط تلفنها از طریق شرکت زیرساخت خواهد شد، قرارداد پژوهشی با بخش زیر ساخت شرکت مخابرات ایران در حال انجام است و پیش بینی می شود به زودی تمامی تحقیقات و آزمایشات به نتایج کاربردی موثر منجر گردد.
دکتر بخشی دلیل عمده استقبال نکردن مدیران بخشهای خصوصی و دولتی از عقد قراردادهای پژوهشی را بی اعتمادی صنایع به تولیدات داخلی و مشکلات اقتصادی آنها دانست. وی افزود: یکی دیگر از دلایل عدم تمایل مدیران ارشد در بخش ساخت و ساز به بهره گیری از تولیدات داخلی، نبود اطمینان به کیفیت کالای داخلی می باشد. صنایع در درجه اول تولیدات داخلی را باور ندارند. از این رو همه ی تلاش مرکز در این زمینه معرفی و ارائه ی نمونه های شبیه سازی شده موفق با انجام آزمایشهای دینامیکی بر پایه استانداردهای بین المللی بوده است. پس از ارائه ی تحقیقات و مستندات فنی، همگام بودن محصول با علم روز دنیا و همترازی با نمونه های خارجی، امید است که جلب اعتماد و اطمینان لازم کسب گردد.

دکتر بخشی در پایان صحبت هایش خاطر نشان کرد: کار محققان و متخصصان در دفتر خدمات جداساز لرزه ای شریف بسیار کاربردی و در عین حال گسترده می باشد. با توجه به تحقیقات به-روز و تجربه ای که در این زمینه کسب شده است، همچنین دستیابی به دانش این فناوری و حمایت های بی شائبه از سوی دانشگاه، امکان تجاری سازی محصول برای مرکز خدمات فناوری جداساز لرزه ای شریف مهیا گردید. در حال حاضر تلاش ما در بخش معرفی محصول و جلب اعتماد صنایع و باور به تولید داخلی می باشد تا در نتیجه ی همکاری با صنایع و سازمان ها شاهد افزایش ایمنی در سازه ها و ساختمان های ویژه و با اهمیت بالا باشیم.

منبع: http://yon.ir/5nFnQ